سیراک ملکنیان
سیراک ملکنیان در زمرۀ مهم‌ترین هنرمندان نوگرای ایران در سال 1309 در تهران زاده شد. او در دوران نوجوانی نقاشی را نزد الکس گورگیز آموخته و نخستین نقاشی‌های این دورۀ او مایه از طبیعت دارد. در این دوران و همراه با نقاشان ارمنی همدورۀ خود به صورت جدی و پیگیر نقاشی را آموخته و تعدادی از آثار فیگوراتیو او ریشه در این سال‌های باروری دارد. چند واقعه از جمله آشنایی‌اش با مارکو گریگوریان دیگر هنرمند ارمنی‌تبار و دید نوین او به طبیعت موجب برساخت‌های تازۀ او به ساحت نقاشی انتزاعی گردید. سیراک پس از آشنایی ابتدایی با مارکو و با تشویق او به ایتالیا رفت تا نقاشی را آکادمیک بیاموزد. اگرچه قسمتی از تحصیل خود را در ایتالیا ادامه داد، اما تحصیل را نیمه‌کاره رها کرده و با مطالعات شخصی نقاشی را ادامه داد. در دهۀ چهل خورشیدی نمایشگاه‌های متعددی در اروپا سامان داد و در ابتدای دهۀ پنجاه به ایران بازگشت و به تدریس نقاشی پرداخت. سیراک اواخر دهۀ پنجاه به یونان و سپس کانادا مهاجرت کرد و تا پایان عمر در این کشور زندگی کرد. گفتنی است طی تمام سال‌های زندگی در کانادا، برای نمایشگاه‌های مختلف به ایران بازمی‌گشت و در زمرۀ هنرمندانی بود که پیوندش همواره با کشور برقرار بود. مهم‌ترین نمایشگاه او در سال‌های رفت و آمدش به ایران، نمایشگاه انفرادی او در گالری‌های آب انبار و آریا بود. بیشترینۀ آثار سیراک تحت تأثیر طبیعت و عناصر آن قرار دارد و کمتر اثر فیگوراتیوی می‌توان از او یافت. اگرچه طی سال‌ها می‌توان نگاه متفاوت او به طبیعت را با همنسل دیگرش یعنی بهجت صدر سنجید: در آثار سیراک خطوط روی زمین، فرم‌های ریشه‌دار در خاک به کار تولید معنایند و در آثار صدر انتزاعی دیدن عناصر فیگوراتیو بیشتر به چشم می‌آیند. با عنایت به آنچه گفته شد می‌توان سیراک را پیشرو سبکی دانست که بعدها در نسل‌های دیگر امتداد یافت و آن سبک عبارت است از ادراک خط و فرم از زمین برای تغییر زاویۀ دید در بیننده.
سهراب احمدی
