عباس کیارستمی
عباس کیارستمی در زمرۀ هنرمندان چندساحتی معاصر است که نگاه بینارشته‌ای او نوعی مستلزم شناخت چگونگی استفاده و بهرۀ وی از رشته‌های مختلف است. او در سال 1319 در تهران زاده شد و نخستین رسانه‌ای که کیارستمی آزمود نقاشی بود، بنابراین ورود او به دنیای تصویر با بیان نقاشانه همراه بوده و همین موضوع تا سال‌ها بعد در آثار دیگرش نیز تأثیر به‌سزایی نهاد. با ورود به دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران، طراحی گرافیک را به صورت دانشگاه آموخته و در این زمینه نیز تا واپسین روزهای زندگی کار کرد. از اواسط دهۀ چهل در کنار نقاشی و طراحی گرافیک در سینما و در قسمت‌های مختلف آن از جمله ساخت تیتراژ، طراحی پوستر فیلم و در نهایت ساختن فیلم پرداخت. در همۀ این زمینه‌ها عوامل متعدد از جمله تحصیلات دانشگاهی، مطالعات عمیق ادبی و آگاهی از گذشتۀ تصویری و کلامی ایران، پیوند و شناخت او از فرهنگ تصویری غرب، تسلط بر رشته‌های گوناگون موجب تمایز او از هم‌نسلانش شد. کیارستمی عکاسی را نیز از اواسط دهۀ پنجاه خورشیدی و از طریق سینما آغاز کرد، به مرور عکس‌های او بیانی پخته‌تر و گستردگی بسیاری در مناظر طبیعی را از خود نشان دادند. بیشترینۀ نگاه کیارستمی در عکس‌هایش نوعی شاعرانگی منظره، سادگی طبیعت، نشان دادن گستره و غیره است. اگرچه از نظر بیان فیگوراتیو عناصر او گاه محدود به چند عنصر ساده از جمله برف، باران، درخت، کوه و غیره است اما از گذر این عناصر بصری ساده و فیگوراتیو به سوی تنیدگی معنایی حرکت می‌کند که ما در این نوشتار نام آن‌را به پیروی از نشانه-معناشناسان نوعی سبک زیست/ زندگی می‌گذاریم که بیان‌های فیگوراتیو را ترسیم کرده و به سوی نوعی زیست اجتماعی حرکت می‌کند. در واقع این شیوۀ اجتماعی او که نوعی تنهایی است واکنش و شناختی محسوب می‌شود نسبت به اجتماعی که در آن انسان نقش اصلی و اساسی را ایفا می‌نماید. بدین‌ترتیب سبک زیست/ زندگی کیارستمی که شخصی‌سازی نگاه اجتماعی اوست نوعی ورود به لایه‌های پنهان تنهایی، تکثیر و بازتولید آن است. در کنار عکس‌ها، نقاشی‌ها، طراحی پوستر او از جمله تأثیرگذارترین هنرمندان برآمده از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود. گفتنی است در کنار فعالیت‌های متعدد تصویری او در زمینۀ ادبیات نیز فعال بوده و در پیوندی عمیق با بیان ادبی قرار داشته است. او پس از سال‌ها تلاش در تصویر و کلام در سال 1395 و در سن 76 سالگی درگذشت.
سهراب احمدی
